Utrzymanie maszyn w ruchu
Niezbędnym warunkiem osiągnięcia sukcesu firmy jest dotrzymywanie zobowiązań. Oznacza to, że strategicznym zadaniem dla firmy jest zapewnienie należytej realizacji dostaw produktów zgodnie z umową. Osiągnięcie tego wymaga zapewnienia sprawnej produkcji poprzez sprawowanie kontroli nad stanem technicznym maszyn i urządzeń przemysłowych czy tez sukcesywnej modernizacji parku maszynowego w ramach procesu ciągłego doskonalenia. Procesem pomocniczym w przedsiębiorstwie służącym realizacji tego zadania jest NIEZAWODNOŚĆ UTRZYMANIA RUCHU.
Utrzymanie ruchu to wykonywanie bieżących czynności mających na celu poprawną pracę maszyn i urządzeń oraz podejmowanie działań prewencyjnych wpływających na zmniejszenie ryzyka uszkodzenia parku maszynowego. Działania te realizowane są poprzez okresowe i planowe przeglądy, konserwacje maszyn, jak również działania mające na celu bezawaryjne funkcjonowanie zakładu. Sprawne utrzymanie ruchu przyczynia się do zwiększenia efektywności przedsiębiorstwa.
Analiza sposobów podejścia do utrzymania ruchu urządzeń
i maszyn, dokonywana w perspektywie czasowej, pozwala na
wyróżnienie trzech okresów [1, 3, 5], które ewolucyjnie przechodzą
jeden w drugi (rys. 1):
- Okres reaktywnego utrzymania ruchu (reactive maintenance)
– remonty po pojawieniu się uszkodzenia.
- Okres prewencyjnego utrzymania ruchu (preventive maintenance)
– planowo – zapobiegawcze remonty.
III. Okres prognostycznego (proaktywnego) utrzymania ruchu
(predictive (proactive) maintenance) – inspekcje zapobiegawcze,
monitorowanie stanu technicznego, udział
operatorów urządzeń i maszyn w utrzymaniu ruchu,
samodzielne przeglądy.
Okres pierwszy, trwający od zarania stosowania urządzeń
i maszyn do mniej więcej początku drugiej wojny światowej,
charakteryzował się doraźnym reagowaniem na wystąpienie
uszkodzeń – dominowało więc reaktywne podejście do utrzymania
ruchu (reactive maintenance). W tym czasie, z uwagi na
stosunkowo niski poziom mechanizacji, wystąpienie awarii nie
miało dużego wpływu na ciągłość produkcji.
Zastosowanie strategii wg resursu (systemu planowo-zapobiegawczych
remontów) to początek myślenia w kategoriach systemu,
jeżeli chodzi o utrzymanie ruchu. Od tego momentu można
mówić o systemach utrzymania ruchu urządzeń i maszyn.
Strategia prewencyjnego utrzymania ruchu nie sprawdza
się w przypadkach występowania znaczącej liczby uszkodzeń
we wczesnej fazie użytkowania. Ten fakt oraz dalszy intensywny
rozwój produkcji przemysłowej (zwiększenie liczby eksploatowanych
urządzeń i maszyn o coraz większej wartości) zmieniły
spojrzenie na sposoby utrzymania ruchu. Wg [3] połowa
lat siedemdziesiątych XX. wieku to początek nowego podejścia
do utrzymania ruchu (początek III okresu rozwoju metod
utrzymania ruchu, którego kluczowym elementem
było zapewnienie bezuszkodzeniowej pracy urządzeń i maszyn
w całym okresie ich użytkowania. W tym czasie charakterystycznymi
cechami produkcji przemysłowej rzutującymi na
sposób myślenia o utrzymaniu ruchu były [1]:
– intensywne zmiany w przemyśle polegające na wzroście
ilości, różnorodności i stopnia skomplikowania obiektów
technicznych oraz automatyzacji i robotyzacji procesów
wytwarzania,
– nowe możliwości wykonania prac w zakresie utrzymania
ruchu spowodowane rozwojem narzędzi diagnostyki
technicznej,
– nowe koncepcje organizacji i zarządzania przedsiębiorstwem,
Konsekwencją wymienionych zmian było powstanie nowych
koncepcji utrzymania ruchu maszyn i urządzeń. Klasyczne
podejścia podkreślały znaczenie przeglądów i remontów,
nowe obejmują również:
– narzędzia do wspierania decyzji: ocena ryzyka, modele
intensywności uszkodzeń i analiza ich efektów oraz systemy
ekspertowe,
– nowe techniki utrzymania ruchu, np. monitorowanie stanu,
– zmiany w myśleniu o organizacji prowadzące do współuczestnictwa
(partycypacji) i pracy zespołowej.
Całościowe utrzymanie ruchu zorientowane na produktywność
(utrzymanie ruchu zintegrowane z produkcją) TPM
Koncepcja TPM obejmuje swoim zakresem utrzymanie ruchu
w całym przedsiębiorstwie, a jego wdrożenie związane jest
między innymi z:
– zidentyfikowaniem i wyeliminowaniem podstawowych
strat występujących na stanowisku pracy: strat dostępności
(awarie maszyn i urządzeń, regulację i wymianę
narzędzi), strat osiągów (bezczynność, zmniejszona prędkość
operacji) i strat jakości (braki i przeróbki, straty na
partie próbne),
– przygotowaniem programu zapewniającego autonomiczną
realizację prac utrzymania ruchu,
– zaplanowaniem działań dla komórki organizacyjnej odpowiedzialnej
za prowadzenie prac utrzymania ruchu
– podniesieniem umiejętności pracowników odpowiedzialnych
za utrzymanie ruchu,
– przygotowaniem programu ukierunkowanego na optymalizację
pracy nowych maszyn i urządzeń.
Proces utrzymania ruchu
Cele procesu
Cele istnienia procesu
- Utrzymanie maszyn w dobrej kondycji technicznej.
- Zapewnienie ciągłości produkcyjnej.
- Sprawne rozpoczęcie i przebieg procesu produkcji.
Cele doskonalenia
- Ograniczenie czasu przestojów produkcyjnych do 15min. oczekiwania maszyny na ponowne wdrożenie w ciąg produkcyjny.
- Osiągnięcie szybkości podjęcia interwencji w przypadku zaistnienia zdarzeń nieprzewidzianych w procesie produkcji do 7min.
- Wydłużenie sprawnego funkcjonowania maszyn do 1 roku dłużej, niż przewidziany czas zużycia maszyny określony w specyfikacji technicznej urządzenia.
Charakterystyka procesu
Proces utrzymania ruchu maszyn jest kompleksowym procesem polegającym na dbaniu o dostępność sprawnych maszyn do zaangażowania w proces produkcji. Obejmuje on trzy podprocesy: Przygotowanie maszyn do pracy, Naprawę oraz Konserwację. Przygotowanie maszyn do pracy umożliwia sprawne przejęcie już gotowej i przystosowanej do pracy przy danej produkcji maszyny przez pracownika. Naprawa występuje tylko w przypadku zaistnienia awarii maszyny i jest dokonywana osobiście przez konserwatora lub w szczególnie skomplikowanych przypadkach przez serwisanta. Konserwacja następuje według planu konserwacji i w oparciu o analizę harmonogramu produkcji. Przy jej przeprowadzeniu konserwator korzysta z własnej wiedzy i doświadczenia jako determinantów jej prawidłowego wykonania.
Zasoby (dane wejściowe)
Uczestnicy procesu
Konserwator, Kierownik Produkcji
Zasoby materialne
Park maszynowy, narzędzia do konserwacji, środki do konserwacji maszyn, części wymienne do maszyn
Zasoby informacyjne
Plan konserwacji, harmonogram produkcji, plan produkcji
Opis procesu
1. Podproces A – ” Przygotowanie maszyn do pracy”
- Analiza harmonogramu produkcji.
Konserwator rozpoczynając pracę zapoznaje się z harmonogramem produkcji, który otrzymuje z Działu Planowania Produkcji i sprawdza czy dana maszyna będzie dziś zaangażowana w produkcję. Konserwator sam jest beneficjentem efektu swojego działania w postaci wiedzy.
- Włączanie maszyn.
Konserwator przystępuje do maszyny i po krótkim rozpoznaniu jej specyfiki uruchamia jej tryb korzystając ze swojej wiedzy.
- 1. Testowanie działania maszyny.
Konserwator sprawdza, bazując na swojej wiedzy, czy dana maszyna działa poprawnie.
- 2. Decyzja czy maszyna nadaje się do użycia w procesie produkcji.
Konserwator decyduje czy stan maszyny jest odpowiedni do zaangażowania jej w proces produkcji.
- Dostosowanie parametrów maszyny.
Konserwator przystępuje do dostosowania parametrów maszyny do wymaganych w danym procesie produkcyjnym bazując na planie produkcji, który otrzymuje z Działu Planowania Produkcji.
- 1. Analiza Planu produkcji.
Konserwator analizuje plan produkcji w celu odnalezienia specyfikacji parametrów maszyn potrzebnych w danym procesie produkcji. Plan produkcji otrzymuje z Działu Planowania Produkcji.
- Przekazanie pracownikowi.
Konserwator niezwłocznie przekazuje gotową do pracy maszynę pracownikowi do niej przydzielonemu.
- Wyłączenie maszyny.
Konserwator widząc, iż dana maszyna nie będzie już w danym dniu zaangażowana do produkcji przystępuje do niej i bazując na własnej wiedzy odnośnie obsługi danej jednostki, wyłącza maszynę.
2. Podproces B -” Naprawa”
- Przekazanie informacji o awarii do Kierownika Produkcji.
Konserwator niezwłocznie kontaktuje się z Kierownikiem Produkcji i informuje go słownie o zaistniałej awarii maszyny. Jest to podstawą do podjęcia przez Kierownika Produkcji decyzji o zmianie harmonogramu bądź też planu produkcji.
- 1. Ocena własnych możliwości naprawy.
Konserwator bazując na własnym doświadczeniu i posiadanej wiedzy ocenia czy jest na siłach dokonać własnoręcznej naprawy maszyny.
- 1.1. Naprawa
Konserwator korzystając z doświadczenia i wiedzy naprawia maszynę.
- 1.1.1.Testowanie działania maszyny.
Konserwator ponownie sprawdza czy maszyna funkcjonuje już poprawnie.
- 1.1.2.Przekazanie informacji do Kierownika Produkcji.
Konserwator niezwłocznie przekazuje informację o gotowości włączenia maszyny do produkcji. Kierownik Produkcji na tej podstawie podejmuje decyzję o modyfikacji harmonogramu, bądź też planu produkcji.
- 1.2. Zgłoszenie konieczności wezwania serwisanta do Kierownika Produkcji.
Konserwator niezwłocznie (maksymalnie w ciągu 1 godziny) przekazuje informację o konieczności wezwania serwisanta do Kierownika Produkcji, dzięki czemu może on zareagować i skontaktować się z serwisem maszyn.
- 1.2.1.Wezwanie serwisanta.
Kierownik Produkcji niezwłocznie kontaktuje się z serwisem maszyn i informuje o konieczności dokonania naprawy maszyny przez serwisanta.
- 1.2.2.Wskazanie uszkodzonej maszyny.
Konserwator po przybyciu serwisanta wskazuje mu niedziałającą maszynę. Jest to podstawą do podjęcia prze serwisanta naprawy.
- 1.2.3.Nadzór nad naprawą wykonywaną przez serwisanta.
Konserwator czuwa nad postępem czynności naprawczych dokonywanych przez serwisanta.
- 1.2.4.Testowanie sprawności maszyny.
Konserwator po skończonej naprawie dokonanej przez serwisanta sprawdza, bazując na swojej wiedzy, czy dana maszyna działa poprawnie.
- 1.2.5.Przekazanie informacji do Kierownika Produkcji.
Konserwator niezwłocznie przekazuje informację o gotowości włączenia maszyny do produkcji. Kierownik Produkcji na tej podstawie podejmuje decyzję o modyfikacji harmonogramu, bądź też planu produkcji.
3. Podproces C -„Konserwacja”
- Analiza planu konserwacji.
Konserwator analizuje plan konserwacji, który sporządza sam na początku każdego roku rozrachunkowego.
- 1. Identyfikacja maszyn do przeglądu.
Konserwator na podstawie plan konserwacji dowiaduje się, które maszyny powinny być w danym dniu poddane konserwacji.
- 2. Ocena zapotrzebowania na materiały eksploatacyjne.
Konserwator na podstawie planu konserwacji ocenia jakie elementy będą konieczne do wymiany i ich liczbę.
- 3. Zgłoszenie zapotrzebowania na materiały eksploatacyjne do Kierownika Działu Zaopatrzenia.
Konserwator niezwłocznie informuje Kierownika Działu Zaopatrzenia jakie jest zapotrzebowanie na części wymienne konieczne do przystąpienia do konserwacji maszyn. Jest to podstawą do złożenie przez w/w kierownika zamówienia na odpowiednie części lub inne materiały eksploatacyjne.
- Analiza harmonogramu produkcji.
Konserwator analizuje harmonogram produkcji, otrzymywany z Działu Planowania Produkcji.
- 1. Identyfikacja dostępności maszyn do przeprowadzenia czynności konserwacyjnych.
Konserwator na podstawie informacji zawartych w harmonogramie produkcji dowiaduje się, czy dana maszyna, która powinna zostać poddana konserwacji, jest zwolniona, czy może uczestniczy w bieżącym procesie produkcji.
- 2. Ocena czasochłonności dokonania czynności przeglądowych.
Konserwator na podstawie własnej wiedzy oraz posiadanego doświadczenia ocenia ile czasu zajmie mu dokonanie czynności konserwacyjnych.
- 3. Planowanie kolejności wykonywania przeglądu maszyn.
Konserwator nadal bazując na wiedzy zaczerpniętej z harmonogramu produkcji, dotyczącej ram czasowych zaangażowania maszyn w produkcję, w przypadku konieczności poddania konserwacji kilku maszyn decyduje o kolejności poddania maszyn koniecznym czynnościom konserwacyjnym.
- Przystąpienie do konserwacji.
Konserwator posiadając przeanalizowane wcześniej informacje przystępuje do konserwacji maszyn.
- 1. Wymiana zużytych elementów.
Konserwator posiadając niezbędną wiedzę oraz materiały eksploatacyjne otrzymane z Działu Zaopatrzenia przystępuje do ich wymiany. Zużyte elementy samodzielnie utylizuje.
- Zgłoszenie gotowości maszyny do włączenia w proces produkcyjny Kierownikowi Produkcji.
Konserwator niezwłocznie informuje Kierownika Produkcji o przeprowadzonej Konserwacji i gotowości maszyn do zaangażowania w proces produkcyjny. Jest to podstawą do planowania ram czasowych oraz samego zaangażowania maszyn w proces produkcyjny.
Wyjścia (dane wyjściowe)
Informacja o zaistnieniu awarii, informacja o gotowości włączenia maszyny do produkcji, informacja o konieczności wezwania serwisanta, informacja jakie jest zapotrzebowanie na części wymienne konieczne do przystąpienia do konserwacji maszyn, zużyte materiały eksploatacyjne/ części maszyn, informacja o przeprowadzonej konserwacji.
Odpowiedzialność i uprawnienia
Stanowisko | Nr zadania | Uprawniony do | Odpowiedzialny za | |
1 | Konserwator | Analiza harmonogramu produkcji | Dokonaną w odpowiednim czasie i sprawną analizę harmonogramu produkcji | |
2 | Włączanie maszyn | Uruchomienie maszyn i tym samym ich wstępne przygotowanie do pracy | ||
3 | Dostosowanie parametrów maszyny | Przystosowanie ustawień maszyn do potrzeb wynikających ze specyfikacji procesu produkcji | ||
4 | Przekazanie pracownikowi | Udostępnienie maszyny odpowiedniemu pracownikowi | ||
5 | Wyłączenie maszyny | Odpowiednio umiejscowione w czasie przejście maszyny w stan spoczynku | ||
6 | Przekazanie informacji o awarii do Kierownika Produkcji | Natychmiastowe poinformowanie kierownika o zaistnieniu awarii | ||
7 | Ocena własnych możliwości naprawy | Rzetelne określenie własnych kompetencji i umiejętności poradzenia sobie z problemem | ||
8 | Naprawa | Rzetelną naprawę, usprawnienie działania maszyny | ||
9 | Testowanie działania maszyny | Sprawdzenie czy maszyna nadaje się do pracy | ||
10 | Przekazanie informacji do Kierownika Produkcji | Natychmiastowe poinformowanie kierownika o stanie maszyny | ||
11 | Zgłoszenie konieczności wezwania serwisanta do Kierownika Produkcji | Natychmiastowe poinformowanie kierownika o niedrożności maszyny i konieczności jej serwisowej naprawy | Kierownik Produkcji | |
12 | Wezwanie serwisanta. | Natychmiastowe skontaktowanie się z serwisem maszyn i zamówienie usługi naprawy maszyny | Konserwator | |
13 | Wskazanie uszkodzonej maszyny | Dokładne wskazanie niesprawnej jednostki maszynowej | ||
14 | Nadzór nad naprawą wykonywaną przez serwisanta | Nadzorowanie czy naprawa jest dokonywana w zgodnym z charakterem usterki tempie i czy przebiega ona bez szkód dla innych właściwości maszyny | ||
15 | Testowanie sprawności maszyny | Rzetelne upewnienie się, czy maszyna nadaje się do wdrożenia w proces produkcji | ||
16 | Przekazanie informacji do Kierownika Produkcji | Niezwłoczne poinformowanie kierownika o aktualnym stanie maszyny | ||
17 | Analiza planu konserwacji | Dokonaną w odpowiednim czasie i sprawną analizę planu konserwacji | ||
18 | Analiza harmonogramu produkcji | Dokonaną w odpowiednim czasie i sprawną analizę harmonogramu produkcji | ||
19 | Przystąpienie do konserwacji | Natychmiastowe rozpoczęcie działań konserwatorskich | ||
20 | Zgłoszenie gotowości maszyny do włączenia w proces produkcyjny Kierownikowi Produkcji | Natychmiastowe poinformowanie kierownika o gotowości maszyny do włączenia w proces produkcji |
Diagram procesu
Wykaz czynności | Podmioty uczestniczące w procesie | |
---|---|---|
Konserwator | Kierownik Produkcji | |
Analiza harmonogramu produkcji | W | |
Włączanie maszyn | W | |
Dostosowanie parametrów maszyny | W | |
Przekazanie pracownikowi. | W | |
Wyłączenie maszyny | W | |
Przekazanie informacji o awarii do Kierownika Produkcji | ||
Ocena własnych możliwości naprawy | O | |
Naprawa | W | |
Testowanie działania maszyny | W | |
Przekazanie informacji do Kierownika Produkcji | ||
Zgłoszenie konieczności wezwania serwisanta do Kierownika Produkcji | W | |
Wezwanie serwisanta | W | |
Wskazanie uszkodzonej maszyny | W | |
Nadzór nad naprawą wykonywaną przez serwisanta | w | |
Testowanie sprawności maszyny | W | |
Przekazanie informacji do Kierownika Produkcji | ||
Analiza planu konserwacji | W | |
Analiza harmonogramu produkcji | W | |
Przystąpienie do konserwacji | W | |
Zgłoszenie gotowości maszyny do włączenia w proces produkcyjny Kierownikowi Produkcji | W |